İHL hakkında ilgili mevzuat raporu

 

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI ;

Devletin temel amaç ve görevleri
Madde 5. Devletin temel amaç ve görevleri, Türk Milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyet ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktadır.

Temel Hak ve hürriyetlerin sınırlanması
Madde 13. Temel hak ve hürriyetler, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli egemenliğin, Cumhuriyetin, milli güvenliğin, kamu düzeninin, genel asayişin, kamu, yararının, genel ahlakın ve genel sağlığın korunması amacı ile ve ayrıca anayasanın ilgili maddelerinde öngörülen özel sebeplerle, Anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olarak kanunla sınırlanabilir.

Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
Madde 42.Kimse eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.

Din ve vicdan hürriyeti
Madde 24. Herkes,vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Din ve ahlak eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine , küçüklerin de kanuni temsilcisinin talebine bağlıdır.

Suç ve cezalar ilişkin esaslar
Madde 38.Kimse işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz.; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.
Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.

Dilekçe Hakkı
Madde 74. Vatandaşlar , kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Kendileriyle ilgili başvurularının sonucu, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir. (3071 sayılı yasa)

Kanunsuz emir
Madde 137. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez;yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.

ULUSLAR ARASI SÖZLEŞMELER ;
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Bildirgesi
18.maddesi ; Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak din ya da inanç değiştirmek özgürlüğünü ya da inancın tek başına ya da topluca, açık olarak ya da özel biçimde, öğretim, uygulama, tapınma ve ayinlerde göstermek özgürlüğünü de kapsamı içine alır.
26.maddesi Herkesin eğitim hakkı vardır.. Eğitim insanın kişiliğinin gelişmesini ve insan hakları ve temel özgürlüklerine saygının güçlendirilmesi amacını gütmelidir. Ayrıca tüm uluslar ve tüm ırk ve din grupları arasında anlayış, hoş görü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş milletlerin barışı koruma yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir.



BM Çocuk Hakları Sözleşmesi

Madde 3; Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir

Madde 13; Çocuk düşüncesini özgürce açıklama hakkına sahiptir; bu hak, ülke sınırları ile bağlı olmaksızın, yazılı sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeceği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir.

Madde 18. Çocuğun yetiştirilmesi ve geliştirilmesi sorumluluğu ilk önce ana-babaya ya da durum gerektiriyorsa yasal vasilere düşer.

Madde 28; Taraf devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler .
Taraf devletler, okul disiplinin çocuğun insan olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır biçimde ve bu sözleşmeye uygun olarak yürütülmesinin sağlanması amacıyla gerekli olan tüm tedbirleri alırlar.

Madde 29; Taraf devletler çocuk eğitimin aşağıdaki amaçlara yönelik olmasını kabul ederler
a- Çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin, zihinsel ve bedensel yeteneklerinin mümkün olduğunca geliştirilmesi,
b- İnsan haklarına ve temel özgürlüklere, Birleşmiş Milletler Anlaşmasında benimsenen ilkelere saygının geliştirilmesi,
c- Çocuğun ana-babasına, kültürel kimliğine, dil ve değerlerine, çocuğun yaşadığı ve geldiği menşe ülkenin ulusal değerlerine ve kendisininkinden farklı uygarlıklara saygısının geliştirilmesi,
d- Çocuğun anlayış, barış, hoşgörü, cinsler arası eşitlik ve ister etnik, ister ulusal, ister dini gruplardan isterse yerli halktan olsun, tüm insanlar arasında dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, yaşantıyı, sorumlulukla üstlenecek şekilde hazırlanması.
e- Doğal çevreye saygının geliştirilmesi.


Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’

9.madde; Her şahıs düşünce vicdan ve din hürriyetine sahiptir. Bu hak, din veya kanaat değiştirme hürriyetini ve alenen hususi tarzda ibadet ve ayın veya öğretimini yapmak suretiyle tek başına veya toplu olarak dinini veya kanaatini açıklamak hürriyetini de içerir.

10.madde ; Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım hakkına sahiptir. Bu hak kanaat özgürlüğünü ve resmi makamların müdahalesi ve memleket sınırları mevzubahis olmaksızın, haber veya fikir almak veya vermek serbestisini de içerir.

Ek 1 No’lu Protokol, 2.maddesi “Kimse eğitim hakkından mahrum edilemez. Devlet eğitim ve öğretim sahasında deruhte edeceği vazifelerin ifasında, anne babanın çocukları için bu eğitim ve öğretimi kendi dini ve felsefi inançlarına uygun temin etmek hakkına riayet edecektir”



YASAL DÜZENLEMELER ;


TEVHİDİ TEDRİSAT KANUNU (430 Sayılı)

Madde 4. Maarif vekaleti yüksek diniyat mütehassısları yetiştirmek üzere darul-fünunda bir ilahiyat fakültesi tesis ve imamet ve hitabet gibi hidematı diniyenin ifası vazifesiyle mükellef memurların yetişmesi için de ayrı mektepler küşat edecektir.

ŞAPKA İKTİSASI HAKKINDA KANUN (671 Sayılı)
Madde 1- Türkiye Büyük Millet Meclisi azalan ile idarei umumiye ve hususiye ve mahalliyeye ve bilumum muessesata mensup memurin ve müstahdemin Türk milletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedir. Türkiye halkının da umumi serpuşu şapka olup, buna münafi bir itiyadın devamını hükümet men eder.
Madde 2- İşbu Kanun, tarihi neşrinden itibaren meriyülicradır.
Madde 3- İşbu Kanun, Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekilleri Heyeti taraflarından icra olunur.

KİSVELERİN BAZI GİYİLEMEYECEĞİNE DAİR KANUN (2596 Say.)
Madde 1- Her hangi din ve mezhebe mensup olurlarsa olsunlar; ruhanilerin mabet ve ayin/en hanicinde ruhani kisve taşımaları yasaktır
Hükümet her din ve mezhebin münasip göreceği yalnız bin ruhaniye mabed ve ayin hanicinde dahi ruhani kıyafetini taşıyabilmek için muvakkat müsaadeler verebilir Bu müsaade müddetinin hitamında onun aynı ruhani hakkında yenilenmesi veya bir başka ruhaniye verilmesi caizdir.
Madde 2- Türkiye'de kanuna tevfikan teşekkül etmiş ve edecek olan izcilik ve sporculuk gibi topluluklar ve cemiyet ve kulüb gibi heyet/er ve mektebler mahsus kıyafet, alamet ve levazım taşımak istedikleri zaman yalnız nizamname veya talimatname ile muayyen tiplere uygun kıyafet, alamet ve levazım taşıyabilirler.
Madde 3- Türkiye'de bulunan Türklerin ve yabancıların, yabancı memleketlerin siyaset, askerlik ve milis teşekkülleri ile münasebetli kıyafet ve alametlerini ve levazımını taşıma/arı yasaktır.
Madde 4- Ecnebi teşekkül mensuplarının kendi kıyafet, alamet ve levazımları ile Türkiye'yi ziyaret etmeleri, İcra Vekilleri Heyetince tayin olunacak mercilerin müsaadesine tabidir
Madde 5- Türkiye Devleti nezdinde memur bulunan/arın kıyafetleri beynelmilel mer'i adetlere tabidir.
Musaadei mahsusa ile gelen yabancı memleketler kara, deniz:, hava kuvvetlerine mensup kimselerin resmi üniformalarını nerelerde ve ne zaman taşıyabilecek/eni icra Vekilleri Heyeti karariyle tayin olunur.
Madde 6- Bu kanunun tatbik suretini gösterir bir nizamname yapılır.

MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU (1739 Sayılı)

Madde 2. Türk Milli Eğitiminin teme amacı..Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli , sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne , geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı , verimli kişiler olarak yetiştirmek.. Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak, öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

Madde 5 . Milli eğitim Hizmeti Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

Madde16 . Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ve aile arasında işbirliği sağlanır.

Madde 32. İmam Hatip Liseleri , imamlık ,hatiplik ve Kuran kursu öğreticiliği gibi dini hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli elemanları yetiştirmek üzere, Milli Eğitim bakanlığınca açılan orta öğretim sistemi içinde, hem mesleğe hem yüksek öğrenime hazırlayıcı programlar uygulayan öğretim kurumlarıdır.

TÜRK CEZA KANUNU

Madde 188..Bir kimse gayrı meşru olarak her türlü eğitim ve öğretim kurumlarına veya öğrencilerin toplu olarak oturdukları yurt veya benzeri yerlere veya bunların eklentilerine girilmesine veya orada kalınmasına kişiler veya eşya üzerinde zor kullanarak veya başkalarını tehdit ederek engel olursa yukarıda fıkrada gösterilen ceza ( iki yıldan dört yıla kadar hapis) ile cezalandırılır.
Yukarıdaki fıkrada gösterilen hal dışında eğitim ve öğretim çalışmalarının kesilmesine veya ara verilmesine haksız eylem ve davranışlarıyla neden olanlar altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
Yukarıdaki iki fıkrada gösterilen eylemler suçun işlendiği eğitim veya öğretim kurumlarının öğrencisi olmayan veya suçun işlendiği yurt veya benzeri yerlere yetkili makamlarca kabul edilmiş bulunmayan ya da öğrenci olmadığı halde bu gibi yerlerde kalan kişiler tarafından işlenirse verilecek ceza , altıncı (yukarıda birinci) fıkradaki halde üç yıldan beş yıla , yedinci (yukarıda ikinci) fıkradaki halde ise bir yıldan üç yıla kadar hapistir.

Madde 228. Devlet memurlarından her kim bir şahıs veya memur hakkında memuriyetine ait vazifeyi suiistimal ile kanun ve nizamın tayin ettiği ahvalden başka suretle keyfi bir muamele yapar veya yapılmasını emreder veya ettirirse altı aydan üç seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu muamelede hususi maksat veya siyasi saik veya sebep mevcut ise cezası üçte birden yarıya kadar artırılır.
Memuriyetinin icrasında lüzumsuz yere sert muamelelerle bir şahsın kanun hükmüne veya hükümetin emirlerine itaat etmemesine sebep olan memur dahi aynı ceza ile cezalandırılır.

Madde 245. Kuvve-i cebriye imaline memur olanlar ve bilumum zabıta ve ihzar memurları memuriyetlerini icrada ve mafevkinde bulunan amirinin emrini infazda kanun ve nizamın tayin ettiği ahvalden başka bir surette bir kimse hakkında suimuamele veya cismen eza verecek hale cüret eder yahut o kimseyi darp ve cerh eylerse üç aydan üç seneye kadar hapis ve muvakkaten memuriyetten mahrumiyet cezaları ile cezalandırılır. Eğer işlediği cürüm bu fiillerin fevkinde ise o cürümlere terettüp eden ceza üçte birden yarıya kadar artırılır.

Madde 526. Şapka iktisası hakkında 671 sayılı kanunla Türk harflerinin kabul ve tatbikine dair 1353 sayılı kanunun koyduğu memnuiyet veya mecburiyetlere muhalif hareket edenler iki aydan altı aya kadar hafif hapis veya bin liradan beşbinliraya kadar hafif para cezasiyle cezalandırılır.

TÜZÜKLER

Türk Bayrağı Tüzüğü
Madde 22-F (Değişik 2001/2574 – 28.5.2001) Okullardaki bayrak töreninde Bayrağı çeken veya indiren kişi çekilmesinden sonra veya indirilmesinden önce Bayrağı selamlar. Öğretmenler, öğrenciler ve okuldaki diğer kamu görevlileri törene başları açık olarak saygı duruşu ile katılırlar. Varsa bando eşliğinde , yoksa boru veya komutla İstiklal Marşı söylenir.


YÖNETMELİKLER

Milli Eğitim Bakanlığı ile diğer bakanlıklara bağlı okullardaki görevlilerle öğrencilerin kıyafetlerine ilişkin yönetmelik

Madde 11. Ortaokullarda .Kız öğrenciler,Okul içinde baş açık, saçlar temiz,düzgün taranmış olur. Saçlar uzun olması halinde örülür veya arkaya toplanarak bağlanır. Öğrencilerin mevsime göre giyecekleri çorap, ayakkabı gibi diğer giyim eşyası 14.maddeye uygun olarak düzenlenir. Zincir kolye, yüzük, küpe, bilezik vb. ziynet eşyası takılmaz.

Madde 12. Lise ve dengi okullarda .Kız öğrenciler,Okulca seçilen bir renkte vücut hatlarını belli etmeyecek şekilde,yırtmaçsız kolsuz, ve diz kapağını örtecek boyda forma giyerler. Bu forma içine , mevsimin özelliklerine göre formayla uyum sağlayacak şekilde , kapalı yakalı uzun veya yarım kollu buluz veya kazak giyerler. Okul içinde baş açık, saçlar temiz ve düzgün taranmış olup uzun olması halinde örülür veya arkaya toplanarak bağlanır. Makyaj yapılmaz kaşlar alınmaz. Tırnak uzatılmaz ve cilalanmaz Yüzük, küpe,kolye iğne ve bilezik gibi süs ve ziynet eşyası takılmaz. Çorap ve ayakkabı gibi diğer giyim eşyası 14 ve 15 maddeye uygun olarak düzenlenir.

İmam Hatip Liselerinde kız öğrenciler yalnız Kuranı Kerim ders saatlerinde başlarını örtebilirler.

MEB Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliği

5.madde-n, (26.2.2002 değişikliği ile) öğrencilerden ..insan hakları ve demokrasi bilincini özümsemiş ve davranışa dönüştürmüş olmaları istenir.

17-a-maddesi ,Uyarma-mahrumiyet-kınama cezalarını gerektiren davranışlar
5 bendi, Kılık-kıyafet yönetmeliğine uymamak.

17-b maddesi ,Okuldan kısa süreli uzaklaştırma cezası gerektiren davranışlar
2.bendi, Kişileri veya grupları, dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep konularına göre ayırmayı kınamayı, kötülemeyi amaçlayan davranışlarda bulunmak veya ayrımcılığı körükleyici semboller taşımak. (26.2.2002 değişikliği ile)

17-c maddesi, Tasdikname ile uzaklaştırma cezası gerektiren davranışlar,
12-bendi, Türk Bayrağına , sancağına kasıtlı olarak saygısızlık yapmak,
17-bendi, (26.2.2002 değişikliği ile) Toplumun değerleriyle bağdaşmayan ve eğitim-öğretim ortamını olumsuz yönde etkileyen davranışlarda bulunmak.

18.maddesi. Disiplin cezaları takdir edilir iken,
a- Öğrencilerin kişisel özellikleri
b- Davranışın niteliği, önemi ve ne gibi şartlar altında yapıldığı,
c- Davranışın yapıldığı zamanki öğrencinin psikolojik durumu
d- Öğrencinin okul içindeki ve dışındaki genel durumu
e- Öğrencinin yaş ve cinsiyeti
f- Öğrencinin derslerdeki ilgi ve başarısı
g- Öğrencinin aynı öğretim yılı içinde daha önce ceza alıp almadığı,
h- Öğrencinin tüm kişiliği değil, yalnız söz konusu davranışının odak noktası yapılması gerektiği gibi hususlar göz önünde bulundurulur.

19.madde-b. Okuldan tasdikname ile uzaklaştırma cezasının uygulamasında,
Bu cezayı alan öğrenci ilgili okul müdürlüğü ve valiliğin olumlu görüşlerinin alınması şartı ile öğretim yılı sonunda eski okuluna dönebilir.
ç- İşlenen suçlar ile bu suçların karşılığı olan cezalar uyumlu bir şekilde tespit edilir.

34.madde. Okuldan tasdikname ile uzaklaştırma cezası ilçe öğrenci disiplin kurulunun ...onayından sonra uygulanır.

42.madde. İlçe öğrenci disiplin kurulu kararlarına itiraz etmek isteyen okul müdürü, ilçe milli eğitim müdürü, öğrenci velileri veya 18 yaşını tamamlamış öğrenciler, ilçe öğrenci disiplin kurulu kararının kendilerine tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde üst disiplin kuruluna başvururlar.

Yönetim Tedbiri
48.madde.Müdür, suç işleyen öğrenciyi , bir taraftan disiplin kuruluna sevk etmekle birlikte , gerektiğinde disiplin kuruluna sevkten önce veya sonra, kovuşturmanın tamamlanmasını ve sonucunu beklemeden acele bir tedbir olmak üzere uygun göreceği süre kadar geçici olarak okuldan uzaklaştırabilir. Bu durumdaki öğrenciler ders ve sınavlarla diğer faaliyetlere alınmazlar.
Disiplin Kurulu, davranışın öğrencinin okulda kalmasında ders ve diğer faaliyetlere katılmasında, sınavlara girmesinde sakınca yaratacak nitelik ve derecede ağır olması halinde öğrencinin okulda kalmasının sakıncalı olacağını okul müdürlüğüne bildirir. Bu konuda takdir müdüre aittir.
Tedbirin alınmasını izleyen en geç üç gün içinde öğrenci hakkında soruşturmaya başlanır ve disiplin kuruluna sevk ile en geç bir hafta içinde disiplin kurulunca durumu karara bağlanır. Aksi taktirde kalkmış sayılır. Zorlayıcı ve haklı nedenler varsa bu tedbir en çok iki kez daha yenilenebilir.
Buna rağmen disiplin işleri sonuçlanmamışsa ilgili öğrencinin okula devam edip etmemesi, yatılı öğrenci ise bakanlıkça yeni okul tespit edilip sonuç okula bildirilinceye kadar öğrencinin mağduriyetini önlemek bakımından okulunda kalıp kalmayacağı hususu valiliğin onayına bağlanır. alınan tedbir kendiliğinden
Öğrencilerin sebep olduğu olağan üstü durumlar karşısında müdür tedbir olmak üzere okulun ve eklentileri ile pansiyonların en çok üç gün öğretime kapatılması gerektiğini milli eğitim müdürlüğüne teklif edebilir.

53.madde. Bütün cezalar velilere tebligat kanunu hükümlerine uygun olarak bildirilir.

58.madde. Aynı disiplin cezasının verilmesine neden olan aynı davranışın öğretim yılı içinde tekrarlanması veya bu davranışın başka bir okulda gösterilmesi halinde disiplin suçunun niteliği bir derece ağır ceza uygulanır. (26.2.2002 değişikliği ile)

YAYIN BİLGİLERİKategori Adı Yurt İçi RaporlarTarih 2002-01-01
Şube ve Temsilcilerimiz
istanbul
İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği - MAZLUMDER İSTANBUL ŞUBESİ
Adres: Molla Gürani Mh. Şehit Pilot Mahmut Nedim Sk. No: 5 Kat: 4 Fatih / İSTANBUL (Aksaray Metro Durağı B Kapısı Karşısı)
E-posta: mazlumder[a]gmail.com | Telefon: +90 (212) 526 2440 | Faks: +90 (212) 526 2438

Ziyaretçi Sayımız : 4645080